
De Turkse gemeenschap in Nederland heeft een lange geschiedenis en speelt een belangrijke rol in de samenleving in Nederland. Vanaf de jaren zestig en zeventig kwamen er veel gastarbeiders uit Turkije naar Nederland. Deze migratie heeft bijgedragen aan de diversiteit en ontwikkeling van het land. In dit artikel bespreken we de geschiedenis, identiteit, integratie en bijdrage van de Turkse gemeenschap aan de samenleving in Nederland.
Geschiedenis van de gastarbeiders
In de jaren zestig vertrokken veel Turkse gastarbeiders naar West-Europa, met name naar Duitsland en Nederland, op zoek naar werk in sectoren zoals in de industrie. Voor hen was Nederland aantrekkelijker vanwege de economische kansen en het betere levensstandaard in vergelijking met hun geboorteland Turkije. Dit zorgde ervoor dat steeds meer gastarbeiders besloten om hun gezinnen mee te nemen, zoals hun vrouw en kinderen, via gezinshereniging. Deze stap was belangrijk voor het opbouwen van een stabielere toekomst in Nederland.
Het leven in Nederland bood mogelijkheden voor een betere opleiding voor de kinderen, betere arbeidsomstandigheden en een meer voorspoedige toekomst. Hierdoor verhuisden steeds meer Turkse families vanuit Turkije naar Nederland, met als doel een nieuw leven op te bouwen en een veilige basis te creëren. Dit leidde tot een sterke toename van de Turkse gemeenschap, die in de loop der jaren een belangrijke rol is gaan spelen in de Nederlandse samenleving. Terwijl de eerste generatie gastarbeiders vaak nog zwaar werk uitvoerde in fabrieken of bouw, begon de tweede en derde generatie zich verder te integreren, met een focus op onderwijs, ondernemerschap en sociale mobiliteit.

Turkse gastarbeiders op de Beukelsdijk (1967), door Ary (A.) Groeneveld.

Turkse familie in Ratingen bij Düsseldorf, 1977.
Hoeveel Turken wonen er in Nederland?
Vandaag de dag telt de Turkse gemeenschap in Nederland meer dan 1.000.000 mensen (inclusief Turken met alleen de Nederlandse nationaliteit, alleen de Turkse nationaliteit of beide). Daarmee vormen ze de grootste bevolkingsgroep in Nederland, na de Nederlanders zelf. De meeste Turken wonen in stedelijke gebieden zoals Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Zaandam, Almelo, Deventer, Eindhoven en Den Haag. Daarnaast zijn er ook gemeenschappen verspreid over andere steden en dorpen door heel Nederland.
Ondanks de verstedelijking en integratie, behoudt een groot deel van de gemeenschap nog steeds sterke banden met Turkije, de Turkse cultuur, de islam en traditionele tradities. Dit draagt bij aan het behoud van de identiteit en verbondenheid met hun wortels, terwijl ze tegelijkertijd actief deelnemen aan de Nederlandse samenleving.

De Sultan Ahmet moskee in Zaandam.
Economische bijdrage van de Turken in Nederland
Turken in Nederland zijn actief in verschillende sectoren, zoals het midden- en kleinbedrijf, horeca, techniek en gezondheidszorg. Veel Turkse ondernemers hebben succesvolle bedrijven opgebouwd die een belangrijke bijdrage leveren aan de Nederlandse economie. In vrijwel elk dorp of stad is er wel een Turkse dönerzaak of kruidenier te vinden, waar mensen terechtkunnen voor authentieke Turkse producten.
Daarnaast spelen Turkse gemeenschapsorganisaties een belangrijke rol bij het ondersteunen van economische groei en het versterken van de sociale cohesie. Deze initiatieven bieden ondersteuning aan jonge ondernemers en bevorderen samenwerking binnen de gemeenschap, wat helpt bij het vergroten van de economische impact.

Döner rollen in een Döner Kebap zaak.
Integratie en samenleving
De integratie van de Turken in Nederland heeft in de loop der jaren verschillende stappen doorgemaakt. Aanvankelijk kwamen de meeste gastarbeiders vanuit Turkije naar Nederland om hier te werken, vooral in de jaren zestig en zeventig. In die tijd speelde de Diyanet, het Turkse Presidium voor Godsdienstzaken, opgericht door Mustafa Kemal Atatürk, een belangrijke rol in het ondersteunen van de migranten. Diyanet hielp gastarbeiders door moskeeën te bouwen, gebedsruimtes te organiseren en islamitische begeleiding te bieden.
Diyanet zorgde ervoor dat gastarbeiders hun geloof en cultuur konden behouden, ondanks het leven in een ander land. Dit hielp hen om verbonden te blijven met Turkije en hun tradities levend te houden. Hierdoor bleef er een sterke band met Turkije bestaan, die vandaag de dag nog steeds aanwezig is in de Turkse gemeenschappen in Nederland. De meeste Turkse moskeeën in Nederland zijn verbonden aan de Diyanet.
Door de jaren heen heeft Diyanet zijn rol uitgebreid. Tegenwoordig blijven veel Turkse Nederlanders via Diyanet verbonden met Turkije door middel van religieuze en culturele activiteiten. Dit helpt hen om hun identiteit te behouden met hun vaderland, terwijl ze tegelijkertijd actief deelnemen aan de Nederlandse samenleving.

Turkse en Nederlandse vlaggen tijdens het EK.
Multiculturele samenleving
Naast de Turkse gemeenschap hebben ook andere etnische groepen zoals Marokkaanse gastarbeiders, Surinamers en Indonesiërs een belangrijke rol gespeeld in de opbouw van de multiculturele samenleving in Nederland. Deze groepen hebben bijgedragen aan de diversiteit door hun werk in verschillende sectoren en het behouden van hun eigen tradities. Hierdoor vormen zij een waardevolle bijdrage aan de Nederlandse samenleving, waarin verschillende achtergronden en culturen samenleven en samenwerken.

De multiculturele samenleving.
Marokkanen
De Marokkanen kwamen vanaf de jaren zestig naar Nederland om te werken in de industrie en landbouw. Zij hebben bijgedragen aan het versterken van de arbeidsmarkt en het creëren van een meer diverse samenleving. Net als de Turken hebben Marokkaanse gemeenschappen zich door de jaren heen ontwikkeld en actief deelgenomen aan de Nederlandse samenleving, met focus op behoud van eigen identiteit en integratie.
Surinamers
De Surinamerszijn in de jaren zeventig en tachtig naar Nederland gekomen, voornamelijk als gevolg van de onafhankelijkheid van Suriname en de zoektocht naar nieuwe kansen. Deze gemeenschap heeft zich inmiddels stevig gevestigd in steden als Amsterdam, Rotterdam en Den Haag, met een rijke culturele en sociale invloed, waaronder muziek, dans en culinaire tradities.
Indonesiërs
De Indonesiërs hebben eveneens een rijke geschiedenis in Nederland. Na de koloniale geschiedenis vestigden veel Indonesiërs zich in Nederland, vooral in de decennia na de Tweede Wereldoorlog. Deze groep heeft een aanzienlijke invloed gehad op de multiculturele samenleving, met een sterke focus op kunst, muziek en religieuze tradities.
Samen dragen deze gemeenschappen bij aan de verscheidenheid en dynamiek van Nederland, waardoor het land een multicultureel karakter heeft dat wordt gekenmerkt door wederzijds respect, culturele uitwisseling en samenwerking.